Không có Quỹ, giá xăng đã tăng liên tục

Đánh giá hiệu quả của Quỹ Bình ổn giá (BOG), Chính phủ khẳng định, việc trích quỹ BOG nhằm tạo ra một nguồn lực tài chính để thực hiện bình ổn giá xăng dầu góp phần vào việc bình ổn mặt bằng giá nói chung, kiểm soát lạm phát của nền kinh tế và chỉ phục vụ mục tiêu bình ổn giá thị trường trong nước khi giá xăng dầu thế giới tăng cao và không sử dụng vào mục đích nào khác.

Theo quy định của Nghị định số 84/2009/NĐ-CP ngày 15-10-2009 của Chính phủ về kinh doanh xăng dầu, Quỹ BOG được lập để tại DN, được hạch toán riêng và chỉ sử dụng vào mục đích BOG. Quỹ BOG không thu vào ngân sách nhà nước. Đây cũng là một trong những biện pháp tài chính mà nhiều nước trên thế giới đã thực hiện để BOG.

Chính phủ cũng khẳng định, từ năm 2010 đến nay, nếu không có công cụ Quỹ BOG thì giá xăng dầu trong nước đã phải tăng giá cao hơn và tần suất tăng giá cũng nhiều lần hơn. Cụ thể, nếu không sử dụng Quỹ BOG thì ngay trong thời điểm Tết Nguyên đán năm 2011, năm 2012 và năm 2013 đã phải điều chỉnh giá xăng dầu và mức giá phải điều chỉnh cao hơn nhiều. 

Mặt khác, nếu không có Quỹ BOG trong một số thời điểm sẽ phải nhiều lần liên tiếp điều chỉnh giá xăng dầu trong nước. Ngay cả trong những tháng đầu năm 2013, nếu không có công cụ Quỹ BOG thì giá xăng dầu trong nước đã phải tăng ngay từ những ngày đầu năm, đặc biệt trước và sau Tết Nguyên đán đã phải tăng giá xăng dầu ở mức cao (có thể lên mức 2.000 đồng/lít xăng tại thời điểm ngày 26-2-2013).

Trích Quỹ không phụ thuộc vào kết quả kinh doanh của DN

Theo báo cáo của Chính phủ, hiện nay, Quỹ BOG đang được thực hiện trích lập, sử dụng, quản lý theo quy định tại Thông tư số 234/2009/TT-BTC ngày 9-12-2009 của Bộ Tài chính về việc hướng dẫn cơ chế hình thành, quản lý và sử dụng Quỹ Bình ổn giá xăng dầu theo quy định tại Nghị định số 84/2009/NĐ-CP của Chính phủ về kinh doanh xăng dầu.

Về trích Quỹ BOG xăng dầu, theo quy định, Quỹ BOG được trích lập bằng một khoản tiền cụ thể, cố định trong giá cơ sở theo quy định tại khoản 9, Điều 3, Chương I Nghị định số 84/2009/NĐ-CP là 300 đồng/lít (kg) của lượng xăng dầu thực tế tiêu thụ và được xác định là một khoản mục chi phí trong cơ cấu giá cơ sở của Thương nhân đầu mối. Trong trường hợp cần thiết Bộ Tài chính sẽ điều chỉnh mức trích lập, thời điểm trích lập Quỹ BOG cho phù hợp với biến động của thị trường và có thông báo để các Thương nhân đầu mối thực hiện.

Việc trích Quỹ BOG đã được quy định cụ thể tại văn bản quy phạm pháp luật, không phụ thuộc vào kết quả kinh doanh của doanh nghiệp.

Về sử dụng Quỹ BOG, doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu đầu mối chỉ được sử dụng Quỹ BOG vào mục đích bình ổn giá xăng dầu trong nước theo chỉ đạo của Liên Bộ Tài chính- Công Thương (thông qua Tổ Giám sát Liên Ngành về giá xăng dầu - nhiệm vụ của Tổ này được quy định tại Quyết định số 2832/QĐ-BTC ngày 23-11-2011 về việc thành lập Tổ giám sát Liên ngành về giá xăng dầu.

Chính phủ cho biết, không phải lúc nào doanh nghiệp cũng được sử dụng Quỹ BOG, chỉ khi giá thế giới tăng làm cho giá cơ sở tăng cao hơn giá bán hiện hành và Nhà nước yêu cầu doanh nghiệp phải thực hiện Bình ổn giá; kiềm chế tăng giá hoặc không được tăng giá bán, thì lúc đó cùng với các công cụ tài chính khác (điều hành linh hoạt thuế nhập khẩu), Liên Bộ có công văn chỉ đạo doanh nghiệp sử dụng Quỹ BOG. Mức sử dụng Quỹ BOG không phải cố định mà phụ thuộc vào mức độ chênh lệch giữa giá cơ sở và giá bán hiện hành; tình hình kinh tế, xã hội trong nước...

Hiện nay, theo quy định, Quỹ BOG được hạch toán vào tài khoản riêng và chỉ được sử dụng vào mục đích bình ổn giá, nghiêm cấm sử dụng vào mục đích khác.

Định kỳ hàng quý các doanh nghiệp phải báo cáo kết quả trích và sử dụng Quỹ BOG đối với Bộ Tài chính (được quy định tại Khoản 4 Điều 6 Thông tư số 2342009/TT-BTC).

Thời gian qua, Bộ Tài chính đã tổ chức các đoàn kiểm tra, thanh tra tình hình hoạt động, kết quả kinh doanh; tình hình trích lập, sử dụng Quỹ Bình ổn giá xăng dầu ở tất cả các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu đầu mối và công khai kết quả kiểm tra trước công luận (cuối năm 2011 và giữa năm 2012).

Chính phủ khẳng định, thực tế đã chứng minh Quỹ BOG là công cụ hữu hiệu để thực hiện bình ổn giá trong điều kiện kinh tế thị trường có sự quản lý của Nhà nước. Tuy nhiên, sau một thời gian thực hiện cũng còn một số ý kiến khác nhau về Quỹ BOG, Chính phủ đã giao Bộ Công Thương chủ trì phối hợp các bộ, ngành liên quan tổng hợp đánh giá tình hình thực hiện điều hành giá xăng dầu theo quy định tại Nghị định 84 để xem xét sửa đổi, bổ sung phù hợp, trong đó có nội dung về Quỹ BOG.

Bộ Tài chính cũng đã phối hợp với Kiểm toán Nhà nước thực hiện kiểm toán Quỹ BOG xăng dầu tại các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu đầu mối (cuối năm 2011 về kiểm toán chuyên đề về việc trích lập, quản lý và sử dụng Quỹ bình ổn giá xăng dầu giai đoạn 2009-2010).

Trong đó, Kiểm toán Nhà nước đã đánh giá cao về hiệu quả của Quỹ BOG xăng dầu. Kiểm toán Nhà nước khẳng định: "Việc hình thành cơ chế trích lập, quản lý và sử dụng Quỹ BOG là có cơ sở pháp lý và phù hợp với chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước nhằm đáp ứng yêu cầu thực tiễn khi chuyển đổi việc quản lý giá xăng dầu thực hiện theo cơ chế giá thị trường, xóa bao cấp bù lỗ và phù hợp với hội nhập kinh tế quốc tế vì mục tiêu chung là bình ổn giá, kiềm chế lạm phát...".

Theo Minh Anh

Báo hải quan