Chiều 5/8, trao đổi với báo chí, Phó thủ tướng Hoàng Trung Hải cho biết, các tính toán cho thấy trừ điện hạt nhân, chưa có khả năng các nguồn năng lượng thay thế đáp ứng được nhu cầu điện của cả nước.

- Thưa Phó thủ tướng, sau sự cố điện hạt nhân ở Fukushima (Nhật Bản), Việt Nam rút ra kinh nghiệm gì trong việc chuẩn bị xây dựng nhà máy điện hạt nhân đầu tiên ở Ninh Thuận?

- Do đang chuẩn bị làm nghiên cứu khả thi về dự án điện hạt nhân nên Việt Nam rất có điều kiện đưa tất cả yếu tố về an toàn vào để tính toán theo đúng chuẩn quốc tế. Khi sự cố điện hạt nhân ở Fukushima (Nhật Bản) xảy ra, không chỉ nước Nhật mà cả thế giới đều rút ra các giải pháp. Riêng về nước làm nguội các thanh nhiên liệu, họ cũng đưa ra 3-4 giải pháp dự phòng.

Thế nên những giải pháp cho an toàn điện hạt nhân không còn là vấn đề của một quốc gia mà của toàn thế giới. Tất cả tổ chức khoa học công nghệ về hạt nhân trên thế giới đều đang thực hiện nghiên cứu để có những giải pháp an toàn. Trong 500 lò phản ứng hạt nhân trên thế giới hiện nay, không phải một lúc là có thể đóng cửa tất cả được. Do đó bắt buộc họ phải có giải pháp an toàn hơn.

- Để tăng cường an toàn sẽ khiến chi phí đội lên rất nhiều và liệu chi phí làm điện hạt nhân có kém hơn so với các nguồn năng lượng khác?

- Muốn biết là nó đắt hơn, khả thi hay không về tài chính, có ngân hàng nào cho vay thì phải nghiên cứu. Nếu chưa lập dự án thì chưa biết gì cả. Thứ hai, nếu có giải pháp thay thế, tốt nhất là phải làm các giải pháp thay thế đấy. Ví dụ, vừa rồi Thủ tướng ban hành cơ chế về hỗ trợ phát triển điện gió, đồng thời đang giao cho các bộ xây dựng cơ chế về địa nhiệt, điện mặt trời... Chúng ta đang cố gắng phát huy các giải pháp có thể để đáp ứng nguồn năng lượng cho quốc gia.

- Nhật Bản và một số nước dù đang thiếu điện cũng bắt đầu từ bỏ điện hạt nhân. Ông nghĩ thế nào về việc bỏ điện hạt nhân để đầu tư sang các nguồn năng lượng khác có hiệu quả và an toàn hơn?

- Kế hoạch phát triển điện hạt nhân vẫn phải thực hiện một việc là làm báo cáo nghiên cứu khả thi. Trên cơ sở đó, nếu thấy dự án an toàn và yên tâm thì mới làm. Còn lại, chúng ta vẫn tiếp tục phát triển các nguồn năng lượng thay thế. Nếu tiềm năng của các nguồn năng lượng này cho thấy chúng ta có thể đẩy lùi được nhu cầu về phát triển điện hạt nhân thì chúng ta sẽ rất vui mừng triển khai các dự án đấy.

Nhưng đến giờ, các tính toán cho thấy chưa có khả năng các nguồn năng lượng thay thế có thể đáp ứng nhu cầu. Lý do vì có thể một số quốc gia khác đáp ứng được vấn đề đó nhưng đối với Việt Nam, theo chiến lược phát triển năng lượng quốc gia, theo kế hoạch phát triển quốc gia tính toán dài hạn đến năm 2020 và 2050 thì chúng ta chưa thấy khả năng có đủ nguồn năng lượng sơ cấp. Chúng ta cũng tính đến giải pháp nhập khẩu điện, làm thủy điện, than... nhưng đều rất khó khăn. Thế nên, ít nhất chúng ta phát triển năng lượng sơ cấp để giảm được nhu cầu về phát triển điện hạt nhân.

- Phó thủ tướng đánh giá việc sử dụng năng lượng của của chúng ta đang ở mức nào?

- Việc sử dụng năng lượng của Việt Nam vẫn còn rất thấp. Cùng với việc đáp ứng cung về năng lượng, việc áp dụng công nghệ sử dụng năng lượng tiết kiệm cũng là xu hướng chúng ta phải thúc đẩy, như vậy sẽ giảm nhu cầu về năng lượng. Hiện nay, chúng ta phải sử dụng hơn 20% năng lượng để sản xuất ra một đơn vị GDP. Thế tức là chúng ta còn tiềm năng tiết kiệm năng lượng rất lớn và trình độ công nghệ chúng ta áp dụng còn rất lạc hậu.

Tất cả mọi người đều thấy, để ít phải sử dụng năng lượng hạt nhân nhất, an toàn nhất, trước hết hành động thực tế nhất là làm thế nào để sử dụng điện tiết kiệm nhất. Như vậy chính là làm cho nhu cầu năng lượng của cả nước không bị đẩy lên cao quá mức. Như trong tổng sơ đồ 7 vừa rồi cũng đưa ra là làm thế nào để giảm hệ số đàn hồi giữa nhu cầu điện với tăng trưởng kinh tế từ 2 xuống còn 1,5 hoặc 1 để tăng hiệu quả sử dụng và giảm nhu cầu quá lớn về điện.

Tiến Dũng ghi